Czy oświecenie następuje nagle, czy stopniowo ?
Trzeba tu zrozumieć wiele spraw. Istnieje tradycja, która mówi, że oświecenie następuje stopniowo i wszystko można podzielić na kolejne etapy, na kroki - że wiedzę można stopniować jak wszystko inne, to znaczy, że można stawać się coraz mądrzejszym, coraz bardziej oświeconym. Ten pogląd został powszechnie zaakceptowany, ponieważ ludzki umysł nie potrafi wyobrazić sobie niczego nagłego. Umysł chce dzielić, stopniować, analizować. Umysł dzieli. Potrafi zrozumieć stopnie, ale nagłość jest poza jego zasięgiem.
Jeśli powiem wam, że jesteście ignorantami i stopniowo zmądrzejecie, jest to zrozumiałe, potraficie to pojąć. Jeśli jednak powiem wam: "Nie, nie ma żadnego stopniowego rozwoju. Albo jesteście ignorantami, albo następuje nagły przeskok i stajecie się oświeceni", pojawi się pytanie, jak osiągnąć oświecenie. Gdyby nie możliwość stopniowania, żaden rozwój nie byłby możliwy. Gdyby rozwój nie następował stopniowo, nie można by było posuwać się naprzód. Od czego więc zacząć ? W nagłej eksplozji początek i koniec stają się tym samym. Nie ma między nimi odstępu, od czego więc zacząć? Początek jest końcem.
Trzeba tu zrozumieć wiele spraw. Istnieje tradycja, która mówi, że oświecenie następuje stopniowo i wszystko można podzielić na kolejne etapy, na kroki - że wiedzę można stopniować jak wszystko inne, to znaczy, że można stawać się coraz mądrzejszym, coraz bardziej oświeconym. Ten pogląd został powszechnie zaakceptowany, ponieważ ludzki umysł nie potrafi wyobrazić sobie niczego nagłego. Umysł chce dzielić, stopniować, analizować. Umysł dzieli. Potrafi zrozumieć stopnie, ale nagłość jest poza jego zasięgiem.
Jeśli powiem wam, że jesteście ignorantami i stopniowo zmądrzejecie, jest to zrozumiałe, potraficie to pojąć. Jeśli jednak powiem wam: "Nie, nie ma żadnego stopniowego rozwoju. Albo jesteście ignorantami, albo następuje nagły przeskok i stajecie się oświeceni", pojawi się pytanie, jak osiągnąć oświecenie. Gdyby nie możliwość stopniowania, żaden rozwój nie byłby możliwy. Gdyby rozwój nie następował stopniowo, nie można by było posuwać się naprzód. Od czego więc zacząć ? W nagłej eksplozji początek i koniec stają się tym samym. Nie ma między nimi odstępu, od czego więc zacząć? Początek jest końcem.